Wady postawy – skąd się biorą, czym grożą i co można z nimi zrobić?
Czyli o tym, dlaczego „proste plecy” to nie tylko kwestia wyglądu
Postawa ciała to coś, nad czym zwykle się nie zastanawiamy – aż do momentu, gdy zaczyna boleć. Dopóki jesteśmy dziećmi, większość z nas słyszy magiczne „Wyprostuj się!” – ale mało kto tłumaczy, dlaczego to takie ważne. Tymczasem prawidłowa postawa to coś znacznie więcej niż ładny profil. To fundament zdrowia naszego układu ruchu, narządów wewnętrznych i ogólnego samopoczucia. Kiedy jest zaburzona – organizm szybko zaczyna wysyłać sygnały ostrzegawcze.
Czym właściwie jest wada postawy?
Wada postawy to nieprawidłowe ułożenie ciała, które odbiega od fizjologicznej normy. Może dotyczyć kręgosłupa, miednicy, kolan, stóp, barków czy klatki piersiowej. Najczęściej rozwija się stopniowo – zwykle bezboleśnie – a jej skutki odczuwamy dopiero z czasem. Wiele z nich ma swoje początki już w dzieciństwie, kiedy układ mięśniowo-szkieletowy dopiero się kształtuje.
Wyróżnia się wiele rodzajów wad postawy – m.in.:
– Skoliozy (boczne skrzywienia kręgosłupa),
– Kifozy (nadmierne zaokrąglenie pleców – tzw. garbienie się),
– Lordozy (nadmierne wygięcie kręgosłupa do przodu w odcinku lędźwiowym),
– Wady kolan (koślawe lub szpotawe),
– Wady stóp (np. płaskostopie, stopa wydrążona, stopa końsko-szpotawa),
– Asymetrie barków, miednicy, łopatek.
W ostatnich latach coraz częściej mówi się też o „smartphone neck”, czyli wadzie postawy polegającej na stałym pochyleniu głowy do przodu – to efekt zbyt długiego patrzenia w ekran telefonu. Choć brzmi błaho, to w rzeczywistości poważny problem, który coraz częściej dotyka nawet dzieci w wieku szkolnym.
Skąd się biorą wady postawy?
Część przyczyn leży w genach, ale większość ma charakter nabyty. Najczęstsze „winowajczynie” to:
– brak aktywności fizycznej,
– długotrwałe siedzenie (szczególnie przy komputerze, w złej pozycji),
– nieprawidłowe noszenie plecaka lub torebki (np. tylko na jednym ramieniu),
– szybki wzrost w okresie dojrzewania, któremu nie towarzyszy rozwój siły mięśniowej,
– nieprawidłowe nawyki ruchowe,
– źle dobrane obuwie (np. zbyt miękkie podeszwy),
– urazy i przeciążenia,
– choroby neurologiczne lub metaboliczne (np. krzywica, mózgowe porażenie dziecięce).
Jakie są skutki wad postawy?
Choć wada postawy może na początku nie boleć, to z czasem może prowadzić do:
– przewlekłych bólów kręgosłupa, głowy, karku, barków i bioder,
– zaburzeń równowagi i koordynacji,
– ograniczenia ruchomości stawów,
– przeciążeń mięśni i ścięgien,
– problemów z oddychaniem (np. spłycony oddech w przypadku kifozy),
– pogorszenia wydolności fizycznej,
– obniżonej samooceny i problemów psychospołecznych.
W przypadku dzieci i młodzieży dochodzi dodatkowo ryzyko trwałych zmian w obrębie kręgosłupa i stawów, które będą utrudniać funkcjonowanie w dorosłym życiu. Dlatego im wcześniej zaczniemy działać – tym lepiej.
Na czym polega terapia wad postawy?
Terapia to nie tylko „ćwiczenia na kręgosłup”. To złożony proces obejmujący:
– dokładną diagnozę – ocenę postawy, długości kończyn, napięcia mięśniowego, ustawienia miednicy itd.,
– dobór indywidualnych ćwiczeń korekcyjnych – nie ma uniwersalnych zestawów, każdy przypadek jest inny,
– trening stabilizacji i równowagi – by wypracować prawidłowe wzorce ruchowe,
– ćwiczenia oddechowe i rozciągające – poprawiające funkcjonowanie całego ciała,
– pracę nad świadomością ciała i ergonomią – nauka prawidłowego siedzenia, stania, dźwigania itd.,
– czasem także elementy terapii manualnej – np. w celu rozluźnienia napiętych struktur mięśniowo-powięziowych.
W przypadku dzieci kluczową rolę odgrywa zaangażowanie rodziców i opiekunów – nie tylko w dowożenie na terapię, ale przede wszystkim w motywowanie do codziennego wykonywania ćwiczeń.
Czy terapię warto podjąć w dorosłym wieku?
Zdecydowanie tak. Choć elastyczność tkanek u dorosłych jest mniejsza niż u dzieci, ciało wciąż potrafi się uczyć i adaptować. Nawet jeśli nie uda się całkowicie „cofnąć” wady, można znacząco poprawić komfort życia, zmniejszyć ból i zapobiec dalszym powikłaniom. Co więcej – dla wielu osób praca nad postawą staje się początkiem bardziej aktywnego i świadomego stylu życia.
Terapia wad postawy w Geotermii Grudziądz
W naszej Pracowni Fizjoterapii prowadzimy terapię wad postawy zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Każde spotkanie poprzedzone jest indywidualną oceną i dostosowaniem planu ćwiczeń do konkretnego przypadku. Pracujemy w komfortowych warunkach, z dbałością o bezpieczeństwo i dobrą atmosferę. Nie oceniamy – pomagamy. Bo zdrowa postawa to nie kwestia estetyki, ale jakości życia.
Jeśli zauważasz u siebie lub swojego dziecka niepokojące sygnały – nie zwlekaj. W przypadku wad postawy czas działa na korzyść tylko wtedy, gdy zaczynamy działać odpowiednio wcześnie.
